Vanaf 2018 voerde de VVD in Almere zes jaar lang de coalitie aan. Begin dit jaar bleek een gebrek aan geld voor de VVD reden om de coalitie op te blazen. Een paar maanden eerder had de ChristenUnie de coalitie al verlaten.
Bij de start van het vorige college vermeldde het akkoord al dat de ambities verder strekten dan de beschikbare middelen. Hoe ging de VVD in die periode om met de gemeentelijke spaarpot, de tekorten en het vooruitschuiven gewerkt? PvdA-raadslid Erik Theunissen verschaft helderheid.
Roodschrift: In 2018 wist de VVD al dat er te weinig geld was voor alle ambities. De begroting 2019 meldde dat Almere jaarlijks zo’n € 4 miljoen minder zou krijgen van het rijk. Daarnaast had Almere een tegenvaller in het sociaal domein van € 4 miljoen. Drie jaar later blijkt uit de begroting voor 2022 dat de Almere € 10 miljoen moet bezuinigen. Wanneer was het duidelijk dat Almere tekort kwam?
Erik: In 2020 en 2021 werd duidelijk dat de kosten van de jeugdzorg uit de hand liepen. In 2022 heeft het college gemeld dat de gemeente een tekort had van € 10 miljoen en dat het college ook daarna aanzienlijke tekorten verwachtte: € 47 en € 14 miljoen. Dat was bij de begroting voor 2023. Toen wilde het college met een takendiscussie de financiële problemen oplossen. Daarmee heeft de coalitie de problemen vooruitgeschoven en is er in feite niets gebeurd om het probleem op te lossen. De financiële buffer is intussen opgegeten. En dat terwijl de coalitie onder aanvoering van de VVD een buffer van € 60 miljoen had beloofd.
Roodschrift: Hoe kan dat? De VVD zegt toch altijd dat het een financieel degelijke partij is? In het geactualiseerde akkoord van uit 2020 liet de VVD optekenen dat de gemeente in 2021 en 2022 € 28 miljoen zou sparen. Dat was om de spaarpot van de gemeente te vullen tot er € 60 miljoen in die buffer zou zitten.
Erik: Vlak na het aangepaste akkoord van 2020 liet de VVD-wethouder financiën in de begroting 2021 optekenen dat de gemeente de tekorten van 2021 tot en met 2023 zou betalen uit die buffer. Als je de buffer gebruikt om tekorten te dekken is sparen heel moeilijk. In 2020 bleek Almere een voordeel te hebben van ruim € 10 miljoen door noodzakelijke uitgaven tot een bedrag van bijna € 9 miljoen niet te doen. Mede dankzij € 30 miljoen winst van het grondbedrijf in 2020 was de buffer op dat moment nog € 57 miljoen groot. Die reserves bleken nodig om de uitgaven in 2022 te dekken. Dat is de coalitie onder aanvoering van de VVD blijven doen: negatieve resultaten dekken met geld uit de gemeentelijke spaarpot.
Roodschrift: Het zogeheten schaduwakkoord van VVD, PVV, 50PLUS, Forum voor Democratie en AlmerePartij meldt, dat er in 2022 € 174 miljoen in de gemeentelijke spaarpot zat en dat de gemeente nu € 45 miljoen in het rood zou staan. Dat roept de vraag op waar de spaarzin van de VVD was toen die partij van 2018 tot 2023 de grootste was.
Erik: Het is duidelijk dat de VVD graag meldt dat die fractie zuinig met gemeenschapsgeld zal zijn om te sparen. Dat was de belofte in 2020: het college zou sparen zodat Almere in 2022 een buffer zou hebben van € 60 miljoen. Om dat doel te halen moest het college in 2021 en 2022 € 28 miljoen sparen. Het is duidelijk dat dat in de afgelopen zes jaar niet gelukt is. Het vorige college dacht met een discussie over taken te kunnen bezuinigen. Die discussie heeft nog geen resultaat opgeleverd. Onder leiding van de VVD is het probleem van het tekort voor onderhoud en beheer wel doorgeschoven naar de toekomst: Almere spaart daar niet meer voor, maar gaat dat geld lenen. Helaas is het lenen van geld niet meer gratis en worden de kosten daardoor hoger.