De voorbije zes politieke jaren was de VVD de leider van de coalitie. Na die zes jaar bleek de gemeente in financieel zwaar weer te zijn beland en stapte de VVD uit de coalitie. Onder aanvoering van diezelfde VVD heeft een deel van de nieuwe oppositie met een schaduwakkoord laten weten welke oplossingen een minderheid van de raad in petto heeft voor Almere. We laten PvdA-raadslid Erik Theunissen reageren op die voorstellen.

Roodschrift: Het schaduwakkoord van VVD, PVV, 50PLUS, Forum voor Democratie en AlmerePartij meldt dat de gemeente in 2022 nog een spaarpot had van € 175 miljoen. Bij het verlaten van de coalitie zou de gemeente Almere € 45 miljoen in het rood staan. Hoe kijk jij daarnaar?

Erik: Dat is niet bepaald het resultaat waar een politieke partij met trots op terug zal kijken. Vooral niet omdat in de VVD van 2018 tot in 2022 de wethouder financiën leverde. Het college heeft in juni 2024 het resultaat van 2023 gepresenteerd: een tekort van € 38 miljoen. Dat tekort was € 10 miljoen lager dan gedacht. Dat ‘voordeel’ van € 10 is veroorzaakt door rijksgeld en projecten die in 2023 niet zijn uitgevoerd.

Lenen

Roodschrift: Het beheer en het onderhoud van de stad zijn zigzaggende rode draden door de financiële stukken van de gemeente. Beheer en onderhoud zijn nu ook weer in het schaduwakkoord een item. In 2018 wilde politiek Almere onder leiding van de VVD € 5,4 miljoen extra besteden aan het beheer en onderhoud van de stad. Dat is volgens de jaarrekening 2020 net geen € 4,5 miljoen extra geworden. Dat extra geld is uit de spaarpot van de gemeente gehaald. Het andere miljoen wilde Almere in 2021 uitgeven.

Erik: In 2020 (begroting 2021) is onder leiding van de VVD juist weer gekozen voor € 10 miljoen minder voor beheer en onderhoud. In de begroting 2022 lees je dan dat de VVD-coalitie de bezuiniging op beheer halveert. Een jaarlijkse bezuiniging van net niet € 1 miljoen op beheer en onderhoud staat dan nog open. Die bezuiniging is vervolgens doorgeschoven naar de toekomst.

Daarna heeft de vorige coalitie besloten om de kosten van het beheer en onderhoud niet meer te betalen met gespaard geld, maar met geleend geld. Geld lenen is niet meer gratis. Daarmee is door het vorige college besloten om de financiële dekking van het beheer en onderhoud duurder te maken en door te schuiven naar de toekomst. Toekomstige Almeerders betalen daar een prijs voor.

Vaker maaien

Roodschrift: De opstellers van het schaduwakkoord willen meer geld uitgeven aan het beheer en onderhoud van de stad.

Erik: De VVD en consorten willen inderdaad het ecologische maaibeleid terugdraaien. Ze willen vaker gras maaien en daarmee € 4 miljoen besparen. Dat doet vreemd aan. Maaien doet de gemeente niet zelf. Daar huurt Almere ondernemers voor in. Die hebben een contract met de gemeente. Ik moet de eerste ondernemer nog tegenkomen die voor € 4 miljoen minder vaker gaat maaien.

Roodschrift: Zijn de suggesties uit het schaduwakkoord realistisch?

Erik: Soms loopt het schaduwakkoord achter de feiten aan en andere voorstellen zijn slecht voor de toekomst. Zo wil de oppositie de boa’s uitrusten met bodycams, handboeien en pepperspray. Almere heeft al boa’s met die middelen. De oppositie wil minder doen aan de ontwikkeling van nieuwe gebieden. Daarmee zou Almere zich in de voet schieten. Voordat er gebouwd kan worden in een nieuw gebied moet de gemeente ruim van te voren al van alles doen. Als je dat stopzet heb je over een tijdje geen gebied om te verkopen voor woningbouw. Dat is slecht voor het grondbedrijf en dus voor de inkomsten van de gemeente. En het is nog veel erger voor al die woningzoekenden die toch al veel te lang op een betaalbare woning wachten.

Sterkste Schouders

Roodschrift: De VVD is uit de coalitie gestapt omdat de onroerendezaakbelasting niet omhoog mocht. Daardoor zouden de sterkste schouders een bescheiden hogere bijdrage leveren om de problemen van Almere op te lossen. Daar was de VVD mordicus tegen. Uit het schaduwakkoord blijkt dat de oppositie graag wil dat de zwakste schouders wel die bijdrage leveren. Almere zou € 50 moeten innen per verzoek om kwijtschelding. Wat moet je denken van zo’n idee?

Erik: Het maakt wil wel duidelijk welke doelgroep je wenst te bedienen. De VVD wil bewoners van de villa’s in Overgooi ontzien door hen niet te vragen om € 10 per maand bij te dragen. Samen met andere oppositiefracties willen ze de Almeerders met de smalste beurs wel € 50 uit de zak kloppen. Daar komt nog bij dat de gemeente verzoeken voor kwijtschelding moet bekijken volgens landelijke rekenregels. Daar staat niet in dat de gemeente de draagkracht van iemand mag verlagen met € 50. Die maatregel is onwenselijk en lijkt mij niet mogelijk.

Roodschrift: En dan wil de oppositie onder leiding van de VVD dat Almere in nieuwbouwprojecten hooguit 30 procent sociale huur opneemt en dat er meer dure woningen komen. De nieuwe coalitie wil juist dat het in ieder geval 40 procent is.

Erik: De afgelopen jaren was het percentage sociale huur in een project vaak nog geen 20 procent. En zo is onder leiding van de VVD het percentage sociale huur onder de minimumgrens van minister Hugo de Jonge gezakt. Op dit moment is slechts een kwart van de Almeerse woningvoorraad sociale huur. Hugo de Jonge trok de ondergrens bij 30 procent. Voor een evenwichtige voorraad zijn dus extra sociale huurwoningen nodig en niet nog meer te dure huizen.

Campagnetaal

Roodschrift: De oppositie wil geen wachtlijsten in de jeugdzorg. Dat lijkt een mooi uitgangspunt. Is dat haalbaar?

Erik: Niet alleen de oppositie wil geen wachtlijsten, niemand wil dat. Maar de jeugdzorg kost de gemeente Almere jaarlijks € 17 miljoen meer dan waar Almere geld voor krijgt van het Rijk. Een bezuiniging van € 17 miljoen is door de vorige coalitie jaren achtereen niet gehaald. Geen wachtlijsten in de jeugdzorg klinkt als een verkiezingsleus. Hoe de VVD dat wil betalen en daarnaast € 17 miljoen wil bezuinigen is mij niet duidelijk. In het schaduwakkoord zie ik geen begin van een oplossing van het tekort in het Sociaal Domein. Wachtlijsten weg is een leuke kreet voor een verkiezingscampagne. Niet een oplossing voor de financiële problemen van Almere.

Roodschrift: De oppositie wil prioriteit geven aan het vervangen en renoveren van schoolgebouwen. Schoolgebouwen zouden slecht onderhouden zijn. Heeft Almere dan geen Integraal Huisvestingsplan voor schoolgebouwen?

Erik: Almere heeft wel degelijk een Integraal Huisvestingsplan voor onderwijsgebouwen. Het gaat op lange termijn over meerdere miljarden voor schoolgebouwen en ander gemeentelijk vastgoed. Dat plan is onder meer tot stand gekomen via overleg met alle schoolbesturen. Dat overleg is op overeenstemming gericht. Ik zie in het schaduwakkoord geen extra middelen voor deze wens. Daarom ga ik ervan uit dat de oppositie hiermee niets anders zegt dan dat het IHP uitgevoerd moet worden.

Tot slot

Deze samenvatting van het gesprek is niet volledig. Roodschrift heeft nog onder meer gesproken over het parkeerbeleid – de Almeerse tarieven komen in de verste verte niet in de buurt van die van Amsterdam – behoud van gescheiden wegennet – de opsteller van het schaduwakkoord beschikt over een extreem grote fantasie, dat staat niet op de tocht – en de meevallers van een paar miljoen op de verstrekking van bijstand – dat betekent minder geld voor de komende jaren. Het is te hopen dat Almere dan niet onverhoopt meer bijstand moet betalen. Dat moet Almere dan uit eigen zak doen.

De essentie van het gesprek over de financiën van de gemeente Almere:

• 1. onder aanvoering van de VVD is de afgelopen zes jaar veel meer uitgegeven dan waar Almere over beschikte en zijn de lasten van het onderhoud en beheer doorgeschoven naar latere generaties Almeerders;
• 2. met het schaduwakkoord van VVD, PVV, 50PLUS, Forum voor Democratie en AlmerePartij schiet Almere zich in de voet, moeten de zwakste schouders een bijdrage leveren en blijven de sterkste schouders buiten schot, worden de inkomsten van de gemeente lager, terwijl woningzoekenden daardoor langer moeten wachten op een woning.