Het fundament van Almere was de bouw van betaalbare huurwoningen. Daar is niets meer van te merken, constateert oud-fractievoorzitter John van der Pauw.

Het heeft er volgens hem alle schijn van dat het huidige stadsbestuur de huurder met een inkomen tot modaal niet met open armen wil ontvangen. 

Daar is een oorzaak voor: de grondhouding van de liberale machthebbers. Zij denken: sociale huur = sociale problemen. Dat, stelt John, is een wel heel absurde kijk op het Grondrecht Wonen. 

Aan het begin van deze eeuw bestond de Almeerse woningvoorraad niet meer in meerderheid uit corporatiewoningen. Iets meer dan een kwart was toen nog sociale huur. Met dank aan het succes van de premie-A koopwoningen. Die zijn tegenwoordig ook niet meer betaalbaar voor een huishouden met een modaal inkomen.

Ook de verzelfstandiging van de sociale verhuurders tot semi commerciële partijen zonder directe link met het gemeentebestuur, heeft bijgedragen aan de verschraling van het betaalbare aanbod. Zo heeft Almere jaren gekend waarin de corporaties meer sociale huurwoningen verkochten dan ze – op door de gemeenschap gesubsidieerde grond – nieuwe bouwden.

In twintig jaar tijd is Almere per saldo een kleine tweeduizend betaalbare huurwoningen ‘rijker’ geworden. Wie dat vergelijkt met de toename van de vrije sector – een verdubbeling – en de groei in aantal koopwoningen – 68 procent erbij – ziet dat huishoudens met een inkomen tot modaal de minste (woon)ruimte krijgen van het huidige stadsbestuur.

In 2008 wachtte de gemeenteraad op een Woonvisie. De raad moest nog een jaar geduld oefenen en had al wel gezien dat er een probleem ontstond voor mensen met een inkomen tot modaal die in Almere een woning zochten. Na een paar besprekingen op de politieke markt heeft dat geleid tot een initiatief. Het doel van dat initiatief was onder meer om een ondergrens voor sociale woningbouw vast te leggen. Dat initiatief kon op zeer brede steun rekenen.

De historicus treft op het voorstel niet alleen het logo van de PvdA aan, maar ook dat van Leefbaar Almere, GroenLinks, CDA Almere, SP, D66, Almere Partij, Verenigde Senioren Partij, Fractie Molina en de Christen Unie.

In 2008 ontbrak maar één logo: dat van de VVD. De partij die niets heeft met het Grondrecht Wonen voor iedereen. De partij die de overheid ziet als hindermacht en vindt dat je alles wel aan de markt kunt overlaten.

Een jaar later werd nog duidelijker wat voor de Almeerse VVD de essentie was van het Grondrecht Wonen. De VVD wilde namelijk praten over het toepassen van de Rotterdamwet in Almere. ‘Rotterdamwet’ is de populaire naam van de Wet Bijzondere Maatregelen Grootstedelijke Problematiek. Die wet maakt het mogelijk om huurders met een laag of kwetsbaar inkomen te weren uit wijken die last hebben van een cumulatie van grote sociale, economische en/of maatschappelijke problemen.

Van de Rotterdamwet wilde de VVD graag gebruik maken om huishoudens met een laag inkomen te weren van de Almeerse woningmarkt. Tot zover de zorg van de VVD voor voldoende woongelegenheid voor huishoudens met een inkomen tot modaal.

Niet ieder raadslid kent de inhoud van de Rotterdamwet. Daarom leek het de PvdA een goed idee daar vragen over te stellen. Burgemeester en wethouders meldden vervolgens dat geen enkele wijk in Almere last had van die grootstedelijke problemen. En zo ging het idee van de VVD als uit als een nachtkaars.

Nadat de PvdA in 2020 uit het college was gezet, heeft huidige college de woonvisie ‘Thuis in Almere 2020-2030’ gepresenteerd. Die visie maakt duidelijk dat de achterstand in het zorgen voor voldoende woongelegenheid niets van doen heeft met betaalbare huizen voor mensen met een inkomen tot modaal.

In die woonvisie zit een overvloed aan dure woningen – totaal 16.000 – en mondjesmaat betaalbare huur – 8500 – waarvan 1500 voor studenten die al dan niet in Almere een opleiding volgen.

Tot overmaat van ramp is recent gebleken dat er in Almere Pampus slechts 23 betaalbare huurwoningen zullen verschijnen. En dat terwijl het kappen van het bos in Pampus ruimte zal geven aan 850 woningen. Ruimte te over voor dure koopwoningen en vrije sector huur. En er is nog volop ruimte voor het bouwen van dure huizen in Overgooi en Vogelhorst. Dit college biedt graag nog meer ruimte aan de groep bemiddelde woningzoekenden.

De wachttijd voor een betaalbare huurwoning voor huishoudens met een inkomen tot € 40.000 loopt steeds verder op. Het aantal actief woningzoekenden neemt dramatische vormen aan, evenals het aantal bij WoningNet ingeschreven personen. En intussen de komt er nauwelijks aanbod bij. Waar Rotterdam wijken sloopt om bewoners met een laag inkomen te verdrijven, heeft het liberale woonbeleid van Almere een andere mogelijkheid ontdekt om mensen met een inkomen tot modaal te weren: gewoon te weinig ruimte voor het bouwen van betaalbare (huur)woningen maken. Was dat Grondrecht Wonen dan alleen bedoeld om het vermogen van bemiddelde mensen verder te laten groeien?