PvdA: "Wachtlijst wordt langer met deze woonvisie"
Erik Theunissen is al sinds zijn jonge jaren sociaaldemocraat. Begonnen als Jonge Socialist heeft hij vervolgens als fractie-assistent van de Eerste Kamer en van de Amsterdamse gemeenteraad aan de politiek geroken. Na een stage bij de Almeerse PvdA-fractie is Erik eerst als fractie-assistent en sinds 2018 als raadslid actief. Hij staat bekend als harde werker en dossiervreter.
Roodschrift: Passend wonen is geen winstmodel, maar een recht.
Erik: Absoluut, een dak boven je hoofd is een eerste levensbehoefte en iedereen in Nederland moet in zijn eerste levensbehoeften kunnen voorzien. Wonen wordt niet voor niets genoemd in artikel 22 van de Grondwet.
Roodschrift: Hugo de Jonge wil voor de huur boven de € 520 geen huurtoeslag meer te geven. Huurders met een inkomen tot 120 procent van het minimum krijgen eenmalig een huurverlaging tot dat niveau. Is dat geen aanslag op de passende voorraad?
Erik: Zeker. Het wegnemen van een toeslag klinkt mooi en lijkt minder bureaucratisch. Maar er zijn twee problemen. Enerzijds worden de kosten voor wonen verlegd van de overheid naar corporaties. Als corporaties minder huur kunnen innen, dan kunnen ze ook minder bijdragen aan het oplossen van de woningnood. Tegelijkertijd is dit natuurlijk eenmalig, alleen de mensen die nu al huren krijgen de lagere huur. Het is dus niet alleen een aanslag op de (toekomstige) voorraad, het is gewoon een bezuiniging op de mensen die in Nederland al het minste hebben. Tot slot verdwijnt een overheidsinstrument om mensen met lage inkomens te helpen. De afbraak van de verzorgingsstaat gaat onder dit kabinet gewoon door.
Roodschrift: De PvdA vraagt in de gemeenteraad aandacht voor het aantal daklozen dat het afgelopen jaar met 25 procent is toegenomen, onder jongeren tussen de 18 en 22 is dat getal zelfs 50. Vooral mensen met een lager inkomen hebben moeite om de kosten van inflatie bij te benen.
Erik: Hier speelt natuurlijk niet alleen de woningnood maar ook de oorlog in Oekraïne en andere globale zaken. Het is goed dat de overheid op verschillende vlakken bijspringt, bijvoorbeeld met het energieplafond. Dat doen ze alleen wel op een manier die het voor de mensen, die het al slecht hebben, niet voldoende is en waardoor het ook terecht komt bij veel mensen die het eigenlijk niet nodig hebben. Als gemeente kan je proberen om waar mogelijk bij te springen en gaten te dichten, wat de PvdA betreft kan en moet de gemeente ook meer doen. Maar je moet ook erkennen dat de gemeente daar maar beperkt toe in staat is.
Roodschrift: Volgens het Integraal Afspraken Kader (2010) moet Almere jaarlijks 3000 woningen bouwen. De woonvisie belooft 2450 per jaar. Zelfs dat wordt tot op dit moment niet gehaald. Er zijn zo’n 1600 woningen te weinig gebouwd. Hoe denk jij dat Leefbaar Almere ervoor zorgt dat er eindelijk iets gebeurt en er wel voldoende gebouwd wordt?
Erik: Terechte vraag aan Leefbaar Almere. Zij zijn nu onderdeel van het college. De PvdA blijft proberen dat de ambities zoals die in de visie staan in ieder geval gehaald worden en waar nodig opgehoogd.
Roodschrift: Dit college zegt enorme ambities te hebben op het gebied van wonen. Bouwen, bouwen, bouwen is het credo. Dat klink ambitieus, terwijl de uitvoering ervan zwaar tegenvalt. Het is toch ook belangrijk om te kijken wat er actueel gebouwd wordt. Op dit moment bouwen we in Almere vooral voor mensen met een hoger inkomen, bouwen voor mensen met een lager inkomen doet Almere het liefst zo min mogelijk, lijkt het. En als er dan goedkoop gebouwd wordt, dan moet het vooral heel klein want anders is het niet te betalen. Op de plek van het voormalige gebouw de Beurs worden zo’n duizend ‘woningen’ gebouwd. Maar de meeste ‘woningen’ die daar komen zijn kleiner of niet veel groter dan dertig vierkante meter. Dat zijn praktijken die we uit steden als Tokio kennen, maar die zou je niet verwachten in een groeistad als Almere. Huurprijs van deze hokken komt dan rond de € 750 en je kunt er nauwelijks een gezin in stichten. Elders betaal je voor een driekamerwoning € 750 tot € 1000.
Erik: Ik kan uitleggen dat de gemeente een lagere grondprijs in rekening brengt bij ontwikkelaars en woningen in ruil daarvoor een maximale huur kennen. Hoewel we nog maar erg weinig weten, ben ik voorzichtig optimistisch over deze ontwikkeling. Er is een groep mensen die niet in aanmerking komt voor sociale huur en voor wie wonen op de vrije markt niet betaalbaar is. Voor hen kan dit nu een oplossing zijn. We gaan hierdoor wel mee in het verdienmodel van ontwikkelaars terwijl ik bij de eerste vraag aangaf dat wonen een recht is en geen verdienmodel. Wij zien natuurlijk liever gewoon sociale huurwoningen want die zijn vaak even groot en kennen een maximale huur van 808 euro (maximale huurgrens). Wij willen dat het begrip volkshuisvesting weer leidend wordt als we over wonen spreken. Een sociale huurwoning moet voor een grote groep mensen toegankelijk zijn en niet als vangnet dienen voor hen die niet op de markt terecht kunnen.
Roodschrift: Een huurprijs van een woning met dertig vierkante meter zou volgens het puntensysteem hooguit € 750 euro mogen zijn. Dat is dan in de sociale sector. Dat betekent dat nieuwe bewoners zich bewust moeten zijn van hun rechten en bezwaar moeten aantekenen als de huur hoger uitvalt. Gaan we als gemeente actief de mensen informeren of is dit een taak van de politieke partijen zelf?
Erik: Ik moet eerlijk bekennen dat ik hier niet eerder aan gedacht heb. Wat mij betreft moet de gemeente niet alleen voorlichting geven, maar bewoners ook actief helpen wanneer een ontwikkelaar een te hoge huur in rekening brengt. Als overheid, maar ook als zakelijk partner van deze ontwikkelaars - vaak verkopen wij hen de grond en verdienen daar veel geld aan - hebben we een morele verantwoordelijkheid om ontwikkelaars waar nodig ter verantwoording te roepen. Vooralsnog heb ik geen reden aan te nemen dat dit gebeurt, volgens mij zit het probleem vooral bij private en vaak illegale kamerverhuur. Maar ook daar kunnen we als gemeente meer doen om mensen op hun rechten te wijzen.
Roodschrift: Ontwikkelaars krijgen korting op de grondprijs als ze beloven de woningen minimaal twintig jaar lang als middenhuur woningen te verhuren. Dat betekent dat de gemeente de eigenaar/verhuurder van dure huurwoningen subsidieert, die vervolgens dikke winst maakt met hoge huren en uiteindelijk met de verkoop van de woningen. Nederland heeft met Europa stevig moeten onderhandelen toen het om sociale huur ging. Kan dit dan zomaar?
Erik: We weten hier eigenlijk nog maar weinig van. Het eerste project waar dit is toegepast moet nog naar de raad komen. Dan weten we meer over de financiële regeling en kan ik die beter beoordelen. Wat betreft de juridische houdbaarheid is mij door ambtenaren verzekerd dat het zo is. Ik kan dat moeilijk zelf beoordelen maar je kunt ervan uit gaan dat ik me hierover laat informeren. Zoals ik eerder vertelde, gaan we hiermee inderdaad mee in het verdienmodel van commerciële projectontwikkelaars, terwijl wonen wat ons betreft geen verdienmodel zou mogen zijn.
‘Het begrip volkshuisvesting moet weer leidend worden’
Roodschrift: Het college heeft in 2020 tweejaarlijks een monitor toegezegd over de woningbouw. In 2021 is die toezegging herhaald op verzoek van de PvdA. Daar is vervolgens niets mee gedaan. Door de ChristenUnie is dit in december vorig jaar geagendeerd. Nu ligt er een toezegging dat het college elk kwartaal zal rapporteren. Volgens het college is monitoren erg moeilijk. Heeft de PvdA behoefte aan informatie?
Erik: De PvdA heeft zeker die behoefte. Dit is de enige manier om de ontwikkelingen eventueel bij te kunnen sturen. We zullen het college op de huid blijven zitten om de raad van de juiste informatie over de voortgang te voorzien.
Roodschrift: Vindt de PvdA, alles in overweging nemend, dat het uitvoeren van de woonvisie voldoende is of zijn er aanpassingen nodig?
Erik: Wat ons betreft zijn zeker aanpassingen nodig. We wisten twee jaar geleden al dat we niet voldoende sociale huurwoningen zouden bouwen om aan de toenemende vraag te voldoen. We weten dus, dat met de huidige woonvisie de wachtlijsten langer worden. Wij geloven niet in het sprookje van de coalitie dat het bouwen van zogenaamde middenhuur woningen bijdraagt aan het verkorten van de wachtlijsten. De Almeerse corporaties kloppen al jaren bij ons aan met de vraag naar meer grond om woningen te bouwen. Ze kunnen en willen meer bouwen dan ze op dit moment doen. Het is wat ons betreft een raadsel waarom de gemeente hen niet met open armen ontvangt en vraagt wanneer ze willen beginnen. Daarnaast hebben ze ons een plan gepresenteerd om tweeduizend tijdelijke sociale huurwoningen te bouwen. De coalitie wil er slechts duizend. En hoewel dat, wat de PvdA betreft, geen echte oplossing is, lijkt het ons een goede start om met de corporaties om de tafel te gaan en dat plan zo snel mogelijk uit te voeren. Dat is iets wat we nú kunnen doen zonder dat het de gemeente veel geld kost. Het geeft ons tien tot vijftien jaar de tijd om permanente locaties voor de permanente bouw van sociale huurwoningen aan te wijzen.
terug