Analyse: Almere zorgt bewust voor achterstand woningbouw
In 2010 hebben de Rijksoverheid, de Provincie Flevoland en de gemeente Almere afspraken vastgelegd voor de integrale ontwikkeling van Almere: het Integraal Afsprakenkader Almere (IAK).
Een van die afspraken is dat Almere van 2010 tot 2030 met in totaal 60.000 woningen zal groeien. Dat zijn gemiddeld 3000 woningen per jaar. In ruil daarvoor zou het Rijk de A6 verdubbelen, twee keer zoveel treinen van en naar Amsterdam laten rijden en jaarlijks extra geld via het Fonds Verstedelijking Almere aan de gemeente geven.
Eind 2010 had Almere 75.690 woningen. Tien jaar later waren dat er 87.259. Halverwege de IAK-periode heeft Almere daarmee een achterstand van 18.431 woningen laten ontstaan op de afspraken. Ondertussen heeft het Rijk wel geleverd. De A6 is verdubbeld, er rijden twee keer zoveel treinen van en naar Amsterdam en jaarlijks put Almere extra geld uit het Fonds.
In 2019 heeft RIGO Research en Advies voor de gemeente becijferd met welke vraag naar woningen de gemeente rekening diende te houden. Volgens RIGO zou Almere tot 2030 in totaal 6920 koopwoningen met een prijs vanaf 192.000 euro en 6010 huurwoningen in de vrije sector moeten bouwen voor de midden- en hogere inkomens. Voor andere woningzoekenden moest Almere rekenen op een vraag naar 6790 koopwoningen tot 192.000 euro en 8840 sociale huurwoningen.
Het RIGO-rapport was de basis voor de liberale woonvisie ‘Thuis in Almere’. Volgens die woonvisie zou Almere tot 2030 minstens 17.500 en maximaal 24.500 woningen rijker worden. Van die 24.500 woningen waren er 16.000 voor de midden- en hogere inkomens en 8500 voor Almeerders met een lager inkomen. Wat Almere tot 2030 wel wilde bouwen zou duurder zijn dan de woningen uit het RIGO-advies.
Almere had in 2020 al een achterstand van meer dan 18.000 te bouwen woningen. Desondanks besloot de gemeente in 2020 ook de komende tien jaar niet de afgesproken 3000 woningen per jaar te bouwen. Daardoor zal de achterstand verder oplopen tot bijna 19.000 woningen in 2030.
Intussen is duidelijk dat Almere zelfs de 2450 woningen per jaar niet haalt. En dat terwijl de minister van Volkshuisvesting met een landelijk tekort van één miljoen woningen kampt. De afspraken uit 2010 waren juist bedoeld om te voorkomen dat in de regio Amsterdam een schreeuwend tekort aan woningen zou ontstaan. De enorme achterstand in nieuw te bouwen woningen in Almere zet de Almeerse woningzoekende onmiskenbaar op achterstand.
In 2010 heeft Almere het Rijk beloofd om in twintig jaar tijd 60.000 woningen te bouwen. Tien jaar later bleek dat Almere ruim 18.000 woningen te weinig had gebouwd. In dat zelfde jaar besloot Almere maximaal 2450 woningen per jaar te willen bouwen. En veel van de woningen die Almere tot 2030 wil bouwen zijn duurder dan de vraag die een extern adviesbureau in 2019 had becijferd.
Het aantal werkelijk gebouwde woningen blijft ver achter bij de planning.