'Hele onderwijs lijdt onder vacatures bij sommige scholen'
Niet voor iedereen is maandagochtend vroeg een spannend moment. Wél voor menig directeur van een Almeerse basisschool. Als ruim voor 8 uur de ziekmeldingen oplopen is hét stressmoment van de week aangebroken.
“Wat je direct doet is bekijken hoe je het kunt opvangen”, zegt het hoofd van een openbare basisschool in Buiten. “Ik heb het in coronatijd meegemaakt: je vraagt of ouders kinderen thuis kunnen houden. Wel met pijn in je hart, maar het went en nu lig ik er niet meer wakker van. Je zoekt of een onderwijsassistent kan bijspringen, je zet digitaal onderwijs in of doet een beroep op organisaties zoals Collage. Nee, een trukendoos heb ik niet. Mensen om in te vallen zijn er gewoonweg niet.”
Lerarentekort is een landelijk probleem dat zich in Almere het sterkst manifesteert. En vooralsnog daagt er geen oplossing, hooguit een dappere poging. PvdA-raadslid Leida Höhle noemde het een “veelkoppig monster”.
Wethouder onderwijs, Roelie Bosch (ChristenUnie) voelt geen frustratie over de beperkte instrumenten van de lokale overheid. “Het onderwijsveld staat aan de lat. De gemeente kan hooguit het extreme effect dempen. Wij kunnen met geld van het Rijk middelen beschikbaar stellen om, waar nodig ondersteuning te geven. Ik zie het als een kans dat we als gemeente kunnen helpen.”
Ze vindt de aandacht voor zij-instromers het meest effectieve instrument. Dan gaat het om mensen met een hbo- of wo-opleiding die al voor de klas staan terwijl ze een aanvullende opleiding volgen. “Dat moest eerst goed op gang komen. Inmiddels hebben we een groot percentage dat ook echt blijft.”
Daarin krijgt Roelie Bosch bijval van oud-wethouder René Peeters (D66). Een middel als salarisverhoging wil volgens hem nog wel eens verkeerd uitpakken. Hij is nu lid van het college van bestuur van De Haagse Scholen en heeft ervaren dat toen de salarissen landelijk verhoogd werden, een deel van de medewerkers besloot minder te gaan werken. “Ik zie meer in het ruimhartig omgaan met zij-instromers. Die moet je op waarde schatten. Kijken wat ze uit andere werkvelden meenemen en daar gebruik van maken.”
Hij noemt ook het gebrek aan status van leraren een ernstige tekortkoming. “Leraren staan niet meer hoog in aanzien. “Een hele reeks kabinetten heeft met negatieve uitlatingen gezorgd voor een neerwaartse spiraal. Leraren hebben veel minder professionele vrijheid in het geven van onderwijs en zijn veel tijd kwijt aan verantwoording, zeg maar: boekhouding. Voor verdieping en verbreding is nauwelijks ruimte.”
“Daar heeft René wel gelijk in”, beaamt Roelie Bosch. “Er komen steeds meer verantwoordelijkheden naar het onderwijs. Alle toetsen en wat daaromheen zit. Daarmee bouwen we een prestatiemaatschappij op. Wat trouwens ook tot veel administratie en toetsmomenten leidt. Wordt iedereen daar gelukkig van? We maken het voor leerkrachten ingewikkeld. En er zijn beroepen die gemakkelijker en interessanter zijn die meer geld opleveren. Dat verander je niet zomaar.”
In een motie heeft de PvdA aangedrongen op meer solidariteit tussen scholen mét en zónder vacatures. Hoe realiseer je dat, is de vraag aan de wethouder. “Een beetje verleiden en aanspreken op verantwoordelijkheid. Het hele onderwijs heeft er last van als sommige scholen er slecht voor staan. Dat gaat ten koste van leerlingen en echt waar, leraar word je niet alleen voor jezelf. Je kunt niemand ertoe dwingen, maar leraren zijn betrokken bij het onderwijs en bij de ontwikkeling van kinderen.”
De meeste instrumenten om het probleem aan te pakken lijken rommelen in de marge, maar dat bestrijdt de wethouder. “Het onderwijs is blij met het geld dat de gemeente uittrekt om anderen voor de klas te halen. Onderwijs is al lang niet meer alleen rekenen en taal. Laat de leerkracht zich nou maar focussen op vakken die je als vakleerkracht moet geven en kijk wat je aan anderen kunt uitbesteden.”
Daarbij denkt ze aan Collage voor kunst- en cultuuronderwijs en aan Stad en Natuur. “Daarover zijn leerkrachten en directies enthousiast. Hoewel ze beseffen dat je daarmee niet een hele leerkracht kunt missen. Wanneer je ook hulp van ouders kunt inschakelen, helpt dát echt wel.”
Van Utrecht heeft ze het idee om onderwijsambassadeurs in te schakelen. “Daar gaan we naar kijken, want het lijkt goed te werken”, zegt Bosch over het project waarbij mensen buiten het onderwijs of die met pensioen zijn, zich inzetten op school. Zij binden zich voor een periode aan klassen en ondersteunen leraren, zetten hun expertise en talenten in.
Zowel de huidige als de vroegere wethouder pleit voor het splitsen van de opleiding in een voor jonge en een voor oudere kinderen. Roelie: “Dat wordt al gedaan en het helpt. Ook om meer mannen voor de klas te krijgen.” René: Lesgeven aan 2 tot 7-jarigen trekt mannen minder dan onderwijs aan de bovenbouw. Die scheiding kan het vak meer statuur geven.” Roelie: “Wat nog weinig gedaan wordt, maar wat ik wel interessant vind is meer techniek in de klas. Dat helpt ook de richting van de arbeidsmarkt, want we hebben veel mensen nodig die met hun handen dingen kunnen maken. En dat maakt school ook boeiender, want school is ook erg schools. Het lijkt mij mooi als we met andersoortige leerkrachten ook andere activiteiten in de klas krijgen.”
terug